İş adamlarının dövlətlərarası qanunsuz biznes əlaqəsi: - Gömrükdə onları kimlər himayə edib?
Demokrat.az-ın əldə etdiyi məlumata görə, Qazaxıstan vətəndaşı Rinat Qabitov Azərbaycan Mailk Heydərov və İlkin Əliyev, həmçinin Qazaxıstan Respublikasının digər vətəndaşları ilə qabaqcadan əlbir olub, Rinat Qabitovun Qazaxıstan Respublikasının Gömrük Orqanında vəzifəli şəxs kimi fəaliyyət göstərən vəzifə səlahiyyətlərindən istifadə etməklə 1.170.000 ABŞ dolları dəyərində tekstil mallarını sənədlərdən və gömrük eyniləşdirməsi vasitələrindən aldatma yolu ilə istifadə etməklə, Qazaxıstan Respublikasının gömrük sərhədindən qəsdən qaçaqmalçılıq yolu ilə keçiriblər.
Bundan başqa, təqsirləndirilən şəxslər İran və Türkiyəyə də gömrük nəzarətindən kənar külli miqdarda tekstil mal keçiriblər.
Həmçinin təqsirləndirilən Rinat Qabitov zərərçəkmiş Amil Yusifova külli miqdarda ziyan vurmaqda da təqsirli bilinib.
İstintaq orqanı tərəfindən Rinat Qabitovun barəsində Cinayət Məcəlləsinin 178.4-cü (dələduzluq, xüsusilə külli miqdarda ziyan vurmaqla törədildikdə) və 206.3.2-ci (qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs tərəfindən qaçaqmalçılıq törətmək) maddələri ilə, İlkin Əliyev və Malik Heydərovun barəsində isə Cinayət Məcəlləsinin 206.3.2-ci maddəsi ilə ittiham elan edilib.
“Dedi ki, iş həll olunub”
Cinayət işi üzrə təqsirləndirilən şəxs qismində ifadə verən Rinat Qabitov elan olunmuş ittiham üzrə özünü təqsirli bilməyib. O, qeyd edib ki, 2017-ci ilin yay ayında Qazaxıstanın Aktau şəhərində Malikə zəng vurub və Malik də evdə olduğunu bildirib: “Maliklə görüşmək üçün onun yaşadığı mənzilə getdim. Orada Malik və İlkinlə görüşdüm. Söhbət zamanı Malik mənə bildirdi ki, Türkiyədən Qazaxıstana dəniz yolu ilə mallar gətirib, lakin həmin mallar gömrükdə saxlanılıb. Bir az oturduqdan sonra evi tərk etdim. Sonradan mənə məlum oldu ki, Malikin yaşadığı evə Qazaxıstan hüquq mühafizə orqanlarının əməkdaşları yaşayış sahəsinə daxil olaraq axtarış keçiriblər. Sabahısı gün Malik mənə zəng etdi və bildirdi ki, dünən danışdığı hansı ki gömrükdə saxlanılan mallara görə idarəyə aparılıb, dindirilib, sonra sərbəst buraxıblar. Lakin malların niyə saxlanıldığının səbəbini bilməmişəm. Sonradan mənə məlum oldu ki, həmin mallar gömrük orqanında bəyan edilməyib, ona görə saxlanılıb. Həmin hadisədən təxminən 1 ay sonra Malik mənə zəng vuraraq bildirdi ki, həmin saxlanılan mallarla əlaqədar Qazaxıstanda mütəşəkkil dəstə tərəfindən qaçaqmalçılıq cinayətinin törədilməsi maddəsi ilə cinayət işi başlanıb. Bu məsələni hansısa yolla həll edib, edə bilməyəcəyimi soruşdu. Malikə bu barədə maraqlanaraq deyəcəyimi bildirdim. Bir neçə gün ərzində Qazaxıstanda Astana şəhərində Andrey adlı tanışım vasitəsilə bir vəkillə əlaqə saxladım. Həmin vəkil bu məsələni dəqiqləşdirib deyəcəyini bildirdi. Bu söhbətlərdən təxminən 1 aydan çox bir müddət keçdikdən sonra Maliklə danışığımız zamanı bildirdim ki, artıq məsələləri həll olunub. Vəkilin adını bilməmişəm, qeyd olunan məbləğin vəkilin xidmət haqqı, yaxud hansısa məqsədlər üçün verildiyi barədə məlumatım olmayıb. Azərbaycandan Qazaxıstana qayıdarkən ölkədən çıxışıma stop qoyulduğunu öyrəndim”.
“Əleyhimə ifadə verməyə məcbur edilib”
Təqsirləndirilən şəxsin ifadəsinə görə, sonradan yəni, 2018-ci il tarixdə tutularkən ona məlum olub ki, zərərçəkmiş Amil Yusifov onu hüquq mühafizə orqanlarına şikayət etdib: “Malik də izahat verərək mənim ondan pul aldığımı bildirib. Maliklə üzləşmə zamanı bildirdim ki, Qazaxıstanda cinayət işlərinin həll edilməsi üçün vəkilə verdiyi 275000 ABŞ dollarını Amil Malikdən tələb edir, ona görə də Maliki məcbur edib ki, onun əleyhinə izahat versin. Mən də bu barədə Amillə telefonla əlaqə saxladım və nə üçün belə bir hərəkət etdiyini, Amildə müəyyən məbləğdə pul vəsaitinin olduğunu, bununla belə nə üçün mənə qarşı belə bir hərəkət etdiyini soruşdum. Amil isə dedi ki, 5 dəqiqəyə mənimlə əlaqə saxlayacaqdır. Lakin mənimlə əlaqə saxlamadı və zənglərimə də cavab vermədi. Amil 50000, 100000 və 500000 ABŞ dolları məbləğində pulu müxtəlif vaxtlarda öz şəxsi işləri ilə bağlı alıb. Amilin mənə pul borclu olması barədə isə prokurorluq orqanlarına yazdığım ərizəmdə qeyd etmişəm”.
“Gömrükdə kifayət qədər nüfuzu olan şəxs olub”
Digər təqsirləndirilən İlkin Əliyev bildirib ki, əvvəllər Türkiyə Respublikasından tikinti materialları və meyvə-tərəvəz alaraq Azərbaycandan tranzit keçirməklə Qazaxıstan Respublikasına aparıb, orada satışını həyata keçirib: “2016-cı ildə dostum Malik ilə birlikdə Türkiyə Respublikasından tikinti materialları və meyvətərəvəz, həmçinin İran İslam Respublikasından meyvə-tərəvəz aldıq. Azərbaycan Respublikası və Qazaxıstan Respublikasından tranzit keçməklə Rusiya Federasiyasına apardıq, satışını həyata keçirmək üçün Qazaxıstan Respublikasının Aktau şəhərinə getdik. Türkiyədən birbaşa Rusiya Federasiyasına malları idxal etmək üçün alınan gömrük ödənişinin məbləği çox olduğundan, lakin həmin gömrük ödənişlərinin məbləği Qazaxıstan Respublikasında az olduğundan, Qazaxıstan Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasında gömrük ittifaqı olduğundan və aralarında malların idxal və ixracına görə gömrük ödənişləri alınmadığından qərar verdik ki, Türkiyə Respublikasından və İrandan malları alaq, Qazaxıstan Respublikasına aparaq və orada malları gömrük rəsmiləşdirməsindən keçirdikdən sonra həmin malları apararaq Rusiya Federasiyasında satışını həyata keçirək. Odur ki, 2016-cı ilin yanvar ayında Malik ilə birlikdə təyyarə ilə Qazaxıstan Respublikasının Aktau şəhərinə getdik. Həmin ilin ortalarında Malik etdiyi təsadüfi zəng nəticəsində tanışlıq münasibətləri yarandığı Qazaxıstan Respublikasının vətəndaşı Rinat Qazaxıstan Respublikasının gömrük orqanlarında kifayət qədər nüfuzu olan şəxs olub. Həmin şəxsin özü də əvvəllər Qazaxıstan Respublikası hüquq mühafizə orqanlarında işlədiyi üçün tanışları çox olub. Bir neçə dəfə Qazaxıstan Respublikasına apardığımız meyvə-tərəvəz məhsullarının rəsmiləşdirilməsi işlərində bizə köməklik göstərib”.
“Rinata etibar edə biləcəyini dedi”
İlkin Əliyevin sözlərinə görə, 2017-ci ilin may ayının əvvəllərində tanışı Azərbaycan Respublikası vətəndaşı olan Amil Yusifov ilə telefon danışığı zamanı Rinat Qabitov haqqında məlumat verib, yaxşı ticarət əlaqələrinin olduğunu, həmin şəxslə münasibət qurmağın məqsədəmüvafiq olduğunu ona bildirib. Bundan sonra Amil də Rinat ilə şəxsən tanış olacağı halda ticarət əlaqələri qurmaq məsələsini dəyərləndirə biləcəyini dedi. Amil barəsində Rinatla danışdım. Rinat da, Amillə tanış olmaq istədiyini bildirdi. Bu məqsədlə 2017-ci ilin birinci rübündə Malik və Rinatla birlikdə Türkiyə Respublikasına getdik ki, həmin vaxt orada olan Amillə Rinat tanış olsunlar. Amil bizi aeroportda qarşıladı və restorana aparıb ziyafət verdi, bir həftə orada qaldığımız müddətdə Amillə Rinat arasında yaxşı münasibətlər quruldu. Amil mənə Rinata etibar edə biləcəyini dedi”.
“Bizə məlumat verdi”
Təqsirləndirilən şəxs deyib ki, Amil orada həmin mallardan 1.700.000 ABŞ dolları məbləğində malların alışını icra edib və həmin malları Qazaxıstan Respublikasına göndərilməsini təmin edəcəyini deyib: “Bundan sonra Malik və Rinat Qazaxıstan Respublikasına qayıtdıq. Amil isə Türkiyə Respublikasında qalmdı. Amil 2017-ci il tarixdə həmin malların 4 yük avtomobili ilə Türkiyə Respublikasından yola saldığını və həmin malların qısa müddətdə Qazaxıstan Respublikasında olacağı barədə Rinata məlumat verdi. Rinat da bu barədə bizə məlumat verdi”.
“İdarədə izahat verdik”
İlkin Əliyevin sözlərinə görə, Rinat Qabitov onlara zəng edərək malların Qazaxıstan Respublikası gömrük sərhəddini keçdiyini və artıq əvvəlcədən nəzərdə tutulmuş anbarda Moskva şəhərinə göndərilməsi üçün digər avtomobillərə yüklənildiyini deyib: Mən də Maliklə birlikdə malların digər avtomobillərə yüklənməsinə nəzarət etmək məqsədi ilə anbara getdik. Ora çatanda artıq avtomobillərdən biri boşaldılıb, digər avtomobilə yüklənmiş, həmin vaxt Rinat anbara gəlmişdi. Bir qədər sonra qəflətən 5-6 nəfər mülki geyimli şəxslər anbara gələrək sənədlərini təqdim etdi, həmin şəxslərin maliyyə polisinin əməkdaşları olduqlarını öyrəndik. Həmin şəxslər bizə tekstil mallarının gömrük qeydiyyatından keçmədən Qazaxıstan Respublikası sərhədlərinə daxil olduğunu bildirdilər. Mən və Malik Rinatdan nə baş verdiyini soruşduqda, Rinat bizə nəsə anlaşmazlıq olduğunu, bu məsələni özünün həll edəcəyini, malları Moskva şəhərinə göndərib orada satışını təmin edəcəyini bildirdi. Bundan sonra onlar da arxayın olub qaldığımız evə qayıtdıq. Bir qədər sonra Rinata zəng edərək qaldığımız evə çağırdıq ki, bizdən sonra nələr baş verdiyini öyrənək. Rinat yaşadığımız evə gəldikdən bir neçə dəqiqə sonra polis əməkdaşları ora gələrək axtarış-götürmə etdilər. Axtarış-götürmədən sonra biz də polis əməkdaşları ilə birlikdə idarəyə getdik. Orada izahat verdik. Rinat yenə də bizi narahat olmamağı, işləri özü yoluna qoyacağını dedi. Həmin vaxt Amilə də zəng edərək bu barədə məlumat verdik, Rinatın məsələni həll edəcəyini bildirdik. Ertəsi gün biz işləri ilə əlaqədar təyyarə ilə digər şəhərə uçduq. Orada işlərini gördükdən sonra isə birbaşa təyyarə ilə Gürcüstanın Tblisi şəhərinə qayıtdıq”.
“Cinayət işinin açılacağını öyrəndik”
İlkin Əliyevin ifadəsinə görə, Tbilisidə təxminən 2 həftə qaldıqdan sonra oradan Bakı şəhərinə gəliblər: “Bundan sonra biz mütəmadi olaraq Rinatla əlaqə saxladıq, avtomobillərin nə vaxt buraxılması ilə maraqlandıq. Təxminən 1 ay keçdikdən sonra malların buraxılmadığını gördük, malların aqibəti ilə maraqlanmaq üçün Qazaxıstan Respublikasının Aktau şəhərinə uçduq. Təxminən 40 gün orada qaldıq, avtomobillərin nə vaxt buraxılacağı ilə maraqlandıq. Rinat isə hər dəfə malları yaxınlarda buraxılacağını bildirdi. Sonra barəmizdə cinayət işinin açılacağını öyrəndik, öz təhlükəsizliyimiz üçün Bakı şəhərinə qayıtdıq”.
“İran vətəndaşının bu işlə məşğul olduğunu öyrəndik”
İlkin Əliyev qeyd edib ki, 2017-ci ilin sentyabr ayına kimi Rinat malların buraxılacağını, lakin qeyd edilən malların buraxılması üçün 275.000 ABŞ dolları pul lazım olduğunu bildirib: “Həmçinin Rinat bizə “sizin burada bir milyondan artıq məbləğdə malınız var, əks halda malınız batacaq” dedi. Bundan sonra bu barədə Amilə məlumat verdik. Rinatın düz dediyini tekstil mallarının qiymətinin çox baha olduğunu malların batmasının heç kimə xeyri olmayacağını dedik. Həmin pulu Rinata göndərməyə razılıq verdi. Sonra Amil Rinata çatdırmaq üçün 200.000 ABŞ dolları pul verdi. Bundan sonra Rusiya Federasiyasında olan tanışlarım vasitəsi ilə 200.000 ABŞ dolları pulu Qazaxıstan Respublikasına necə göndərə biləcəyimiz ilə maraqlandıq. Sonra biz Moskva şəhərində yaşayan İran vətəndaşının pul köçürməsi işləri ilə məşğul olduğunu öyrəndik, həmin şəxslə əlaqə saxladıq. həmin şəxslə əlaqə saxlayıb 200.000 ABŞ dolları pulu necə Qazaxıstan Respublikasına göndərə biləcəyimizi soruşduq. Həmin şəxs “whatsap” nömrələrimizi soruşdu və yarım saat müddətində bizimlə əlaqə saxlanılacağını dedi”.
“Pulu alacağını dedi”
İlkin Əliyevin sözlərinə görə, təxminən yarım saat sonra onlara Rusiya operatoruna məxsus mobil nömrəsi ilə qeydiyyatdan keçmiş “whatsap” proqramı ilə zəng edilib və onlar Bakı şəhəri Nərimanov rayonu ərazisində olan Çin restoranın yanına dəvət ediliblər: “Biz qeyd edilən yerə getdik. Həmin şəxslə görüşdük, həmin şəxs Şahaba zəng vurdu və onlar pulu verəcəkləri şəxsin həmin şəxs olub-olmadığını soruşdular. Şahab isə pulu verəcəyimiz şəxsin həmin şəxs olduğunu bildirdiyindən 200.000 ABŞ dolları pulu həmin şəxsə verdik. Sonra Şahab bizə zəng edib Qazaxıstan Respublikasının mobil operatoruna məxsus bir nömrə verdi. Həmin mobil nömrəni Rinata göndərdik. Təxminən 15 dəqiqədən sonra Rinat bizə zəng etdi, qeyd edilən nömrə ilə danışdığını bildirdi, 2 saat müddətində həmin şəxslə görüşüb, pulu alacağını dedi”.
“Beynəlxalq tapşırıq gəldiyini bildirildi, izahatlarımız alındı”
İlkin Əliyev bildirib ki, təxminən 2 saatdan sonra Rinat zəng edib və 200.000 ABŞ dolları pulun çatdığını bildirib: “Eyni zamanda Şahab da zəng etdi, həmin məbləğdə pulun Qazaxıstan Respublikasında Rinat adlı şəxsə çatdığını dedi. Sonra Rinata zəng edib malların nə vaxt buraxılacağını soruşdu. Rinat isə 1 həftə, uzağı 10 gün müddətində bu işlərin yekunlaşacağını bildirdi. Təxminən 10 gün sonra Rinata zəng etdi, Rinat yenə 10 gün sonra həll olunacağını, amma 75.000 ABŞ dollarını tez göndərməyimizi dedi. Bir qədər sonra biz 75000 ABŞ dolları pulu da Şahabın Bakı şəhərində olan nümayəndəsinin vasitəsi ilə Rinata göndərdik. Sonra Rinat da bizə pulu aldığı barədə məlumat verdi. Bundan sonra Rinatla mütəmadi olaraq əlaqə saxlayaraq nə üçün malların buraxılmaması ilə maraqlandıq. Rinat isə yenə bugün–sabah buraxılacağını deyərək bizi aldatdı. Sonradan bizə məlum oldu ki, barəmizdə cinayət işi açılıb. Bundan sonra Daxili İşlər Nazirliyinə çağırılaraq Qazaxıstan Respublikasından beynəlxalq tapşırıq gəldiyini bildirdi, orada bizim izahatlarımız alındı. Eyni zamanda biz Azərbaycan Respublikası Prokurorluğunun dəvət edildik. Orada da Qazaxıstan Respublikasından beynəlxalq tapşırıq gəldiyini bildirildi, izahatlarımız alındı”.
“Malların qaçaq keçirilməsini sonra bilmişik”
İlkin Əliyevin ifadəsinə görə, Rinat Qabitov Qazaxıstan polisi tərəfindən saxlanılıb: “1.170.000 ABŞ dolları dəyərində tekstil mallarının gömrük sərhədindən qaçaqmalçılıq yolu ilə keçirilməsindən mənim və Malikin məlumatı olmayıb. Biz mallar gömrük sərhədindən keçdikdən sonra həmin malların aparılması üçün anbar təşkil etmişik. Həmin malların Rusiya Federasiyasına daşınması üçün lazım olan avtomobillərin tapılması məsələsini həll etmişik. Malların anbardan avtomobillərə daşınmasına isə Dualet Ayzakov rəhbərlik edib. Lakin bütün bu prosesləri isə Rinat Qabitov birbaşa idarə edib. Bizə göstərişlər Rinat tərəfindən verilib. Malların Qazaxıstan Respublikası gömrük sərhədindən keçirilməsini Rinat təmin edib. Amma bunu necə etməsi barədə bizim məlumatımız olmayıb. Mən də Malik malların qaçaq keçirilməsini polislər malları saxladıqdan sonra bilmişik. Bu işdə əsas adam Rinart olub. Mən və Malik həmin prosesdə iştirak etsək də, malların qaçaqmalçılıq yolu keçirilməsindən xəbərsiz olmuşuq. Dualet Ayzakovun isə bu barədə xəbərinin olub-olmamasından xəbərsiz olmuşuq. Mallar gömrük sərhədində saxlanıldıqdan sonra bunun səbəbini öyrənmək üçün biz Rinatı evə çağırdıq. Rinat da evə gəldi, müzakirəyə başlayan zaman polis əməkdaşları evə gəldi və axtarış-götürmə keçirdilər. Axtarış zamanı götürülmüş noutbukun Malikə məxsus olduğunu, saxta sənəd və möhürlərin isə kimə məxsus olması barədə heç bir məlumatım olmayıb”.
İlkin Əliyev daha sonra ifadəsində qeyd edib: “Əlavə olaraq Amil Yusifov bizə Rinatın satışını təmin edərək əldə edilən gəlirdən ona pay verməsi üçün Dubaydan Qazaxıstana göndərdiyi tütün məmulatlarının Rinatın deməsinə görə gömrük postunda saxlandığını və Rinatın həmin malların buraxılması üçün də 250.000 ABŞ dolları lazım olduğunu dediyini bildirib. Həmin vaxt hələ tekstil mallarının postdan çıxarılması söhbəti davam etdiyindən Amil tütün məmulatlarının 12 konteyner olmaqla, dəyərinin 1.200.000 ABŞ dolları olduğunu və Rinatın istədiyi pulun həmin malın dəyərindən aşağı olduğunu deyərək həmin pulu Rinata çatdırmalarını bizdən xahiş etdi. Malik və mən, yenə Şahab vasitəsilə həmin 250.000 ABŞ dolları məbləğində pulu Rinata çatdırdıq. Sonra Rinat da pulları aldığını və qısa müddət ərzində həm tekstil həm də tütün məmulatlarının buraxılmasını təmin edəcəyini bizə və Amilə bildirdi. Lakin sonra öyrəndik ki, Rinat tütün məmulatlarını hansısa üsulla keçirib, lakin onları aldadaraq tütün məmulatlarının postda saxlanıldığını deyib”.
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin hökmü ilə Rinat Qabitov 11 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.
Digər təqsirləndirilən şəxslər - İlkin Əliyev və Malik Heydərovun barəsində Cinayət Məcəlləsinin 70-ci (şərti məhkum etmə) maddəsi tətbiq edilib. Onların hər birinin barəsində 2 il sınaq müddəti olmaqla 3 il müddətinə şərti cəza verilib.
